Sa halip na ituring ang tubig bilang kalaban, hinikayat ng mga eksperto ang pamahalaan na gamitin ito bilang kakampi sa pag-unlad ng agrikultura sa pamamagitan ng mas malawak at epektibong irigasyon.
Matagal nang inuuna ng bansa ang pagtatayo ng mga pader, kanal, at iba pang flood control structures para labanan ang baha. Ngunit sa kabila ng halos dalawang libo’t tatlong daang milimetrong taunang pag-ulan, nananatiling kapos sa tubig ang mga magsasaka.
Sa kasalukuyan, 2.15 milyong ektarya lamang ng lupa ang may irigasyon, mula sa potensyal na 3.1 milyong ektarya. Ang kakulangan na ito ang sanhi ng pabagu-bagong ani, lalo na ng palay.
Nakakabigla ang pagkakaiba sa badyet: sa 2025, halos 346 na bilyong piso ang inilaan sa flood control, habang 69 bilyon lamang sa irigasyon — limang beses na mas maliit.
Isa pang isyu ay ang pagkawala ng irrigation service fee sa ilalim ng Free Irrigation Service Act. Bagama’t maganda ang layunin, nawala ang maliit ngunit mahalagang pondo para sa pang-araw-araw na maintenance ng mga irigasyon.
Iminumungkahi ngayon ang pagbabalik ng community-based approach: bigyang-kapangyarihan ang irrigators’ associations na mangolekta ng makatuwirang kontribusyon para sa maintenance, at gantimpalaan ang mga asosasyong lalampas sa target sa pamamagitan ng kagamitan, training, at pondo para sa reinvestment.
Bukod dito, dapat muling gamitin ang bond financing — hindi lang para sa konstruksiyon kundi para sa tuloy-tuloy na maintenance. Ito ay napatunayan nang gumana noong 2006 at 2009, ngunit natutunan din ang leksyon: walang saysay ang pag-rehabilitate kung wala namang pondo para sa pagpapanatili.
Sa harap ng lumalakas na produksyon ng palay ngayong taon, naniniwala ang mga tagapagtaguyod ng reporma na ang tunay na pag-unlad ay magmumula sa irigasyon — hindi sa pagpigil ng baha, kundi sa mas matalinong paggamit ng tubig para sa pagkain at kabuhayan ng lahat.
