Mahimo nga mangin epidemic ang Marburg virus disease (MVD) suno sa World Health Organization (WHO) kag madasig nga maglapta kun indi gilayon matapna.
Agusto sang nagligad nga tuig sang nag-report ang Ministry of Health of Guinea nga kumpirmado nga kaso sini nga balatian — lalaki nga may hilanat, may sakit sa ulo, may fatigue, kag abdominal pain kag gingival hemorrhage.
Napatay ang amo nga pasyente sang Agusto 2 — eksakto isa ka semana matapos ini nagpakita sang sintomas nga amo naman ang nagtulod sa public health care facility nga hingyuon sa Guéckédou’s prefectorial health department nga mag-imbestigar.
Sunod nga nagtipon ang Ministry of Health sang post-mortem oral swab sample, ginpatigayon ang real-time PCR, kag nakumpirma nga positibo ang pasyente sa MVD kag negative sa Ebola virus disease (EVD).
Bangud sini, naghimo sang tikang ang Guinean Ministry of Health, WHO, United States Centers for Disease Control and Prevention (US CDC), Alima, Red Cross, kag United Nations Children’s Fund agud nga mapunggan ang outbreak.
Suno naman sa Department of Health (DOH) sa Pilipinas, sa subong, manubo pa kun kabigon nga pamahog ukon risgo sa pungsod ini nga balatian, apang posible gihapon ini nga makalab-ot sa Pilipinas rason nga dapat bantayan ang borders sang pungsod kag dapat nga maghalong.
Ini bangud ginakabig nga severe disease ang MVD (kilala anay bilang Marburg Hemorrhagic Fever) kag makamamatay bangud nagatuga ini sang malala nga viral hemorrhagic fever kun ma-infect ang isa ka tawo.
NEW OUTBREAK
Halos isa ka tuig matapos nga nakumpirma sa Guinea ang una nga MVD case, nagkumpirma man ang Ghana nga may duha ka kaso sang amo nga balatian sa pungsod kag pareho man nga napatay.
Suno sa WHO, nagikan ang mga pasyente sa Ashanti region, kag pareho nga may sintomas kaangay sang diarrhea, fever, nausea kag pagsuka antes sila napatay sa ospital.
Suno sa Ghana Health Service (GHS), nagahimo na ini sang nagakaigu nga mga tikang agud nga matapna ang balatian. Naka-isolate subong ang 98 ka identified contacts sang duha ka MVD patients. Wala pa sang bisan isa sa ila ang nakitaan sang sintomas.
Antes sini, may na-report man nga outbreak sa Angola, Democratic Republic of Congo, Kenya, South Africa, kag Uganda. Ang outbreak sa Angola sang 2004 tubtub sang 2005 ang nangin rason sang kamatayon sang 227 ka mga tawo.
ANO INI NGA BALATIAN?
Makabig nga “highly virulent disease” ang MVD nga nagatuga sang hemorrhagic fever.
Suno sa WHO, nalakip ini nga virus sa family sang virus nga nagatuga sang Ebola. Yara sa 24 tubtub 88% ang fatality rate, kag nagadepende ini sa virus strain kag sa case management.
Una nga naangot ini nga outbreak sa laboratory work nga nagagamit sang African green monkey (Cercopithecus aethiops) nga na-import halin sa Uganda.
Sang 2008, na-detect ini nga virus sa duha ka travelers nga nagbisita sa kweba kun sa diin nagaistar ang Rousettus bat colonies sa Uganda.
Kun ma-expose ang tawo sa mines ukon sa mga kweba kun sa diin may Rousettus bat colonies kag kun ma-infect na ini sang virus, mahimo nga maglapta ang MVD kun may direct contact sa mga masunod:
– Dugo sang infected nga tawo
– Secretions sang infected nga tawo
– Organs ukon iban pa nga bodily fluids sang infected nga tawo
– Materials kangay sang bedding kag bayo nga contaminated sang bodily fluids sang infected nga tawo
Ang Rousettus aegyptiacus, fruit bats sang Pteropodidae family, amo ang ginakabig nga natural hosts sang virus nga nagalaton sa tawo
Ang health workers amo ang masami nga nagaka-infect kun ginabulong ang pasyente nga gina-suspetsuhan ukon kumpirmado nga may MVD. Matabo ini kun naga-close contact sa pasyente kag kun wala ginasunod ang infection control precautions.
Ang sintomas amo ang hilanat, pagpalanglamig, kag muscle pains. Kun makaumpisa na sa pagpakita ang sintomas, mahimo naman nga magsunod ang rashes sa dughan, likod, kag sa tiyan.
Base sa data sang Center for Disease Control and Prevention, halin sang 1967 to 2021, may 417 confirmed MVD cases kag 377 deaths sa kalibutan. Sa Angola, out of 252 cases, 227 ang napatay.
Yari ang data:
1967, Germany and Yugoslavia: 31 cases, 7 deaths
1975, South Africa: 3 cases, 1 death
1980, Kenya: 2 cases, 1 death
1987, Kenya: 1 case, 1 death
1990, Russia: 1 case, 1 death
1998 to 2000, Democratic Republic of Congo: 154 cases, 128 deaths
2004 to 2005, Angola: 252 cases, 227 deaths
2007, Uganda: 4 cases, 1 death
2008, US (traveler from Uganda): 1 case, 0 death
2008, Netherlands (traveler from Uganda): 1 case, 1 death
2012, Uganda: 15 cases, 4 deaths
2014, Uganda: 1 case, 1 death
2017, Uganda: 4 cases, 1 death
2021, Guinea: 1 case, 1 death
2022, Ghana: 2 cases, 2 deaths
Ginpahayag man sang WHO nga mabudlay nga i-clinically distinguish ang MVD halin sa iban nga infectious diseases kaangay sang malaria, typhoid fever, shigellosis, meningitis, kag iban pa nga viral hemorrhagic fevers.
MABULONG BALA INI?
Wala pa sang bakuna ukon antiviral treatments nga naaprubahan para sa MVD suno sa WHO. Apang pahayag sang WHO, “Early supportive care with rehydration, and symptomatic treatment improves survival. There is as yet no licensed treatment proven to neutralize the virus, but a range of blood products, immune therapies and drug therapies are currently under development.” ##
