Sang Nobyembre 3, 1957, ginpadala sa space ang layaw nga ido nga si Laika paagi sa Soviet ship nga Sputnik 2. Tuyo sang amo nga flight nga i-test ang safety sang space travel para sa mga tawo. Apang sa malain nga palad para kay Laika, isa lamang ini ka one-way trip. Suno sa reports, nakaluwas pa si Laika sa lima tubtub pito ka oras matapos ang liftoff apang napatay sang ulihi bangud sa panic kag overheating. Si Laika ang ginakilala nga una nga living creature nga naka-orbit sa Earth.
Photo by: Sputnik/Alamy
Ginapahayag nga sang ginpatigayon ang mission, ginsulod si Laika sa pressurised cabin kun sa diin siya pwede makahigda kag makatindog. May yara man sang air regeneration system nga nag-provide sang oxygen, food, kag tubig nga na-dispense sa “gelatinised form.” May yara man nga ginbutang nga harness kay Laika, bag nga maka-collect sang waste, kag electrodes agud nga maka-monitor sang vital signs.
Sa pag-umpisa sang mission, ginapahayag nga nakulbaan na si Laika apang nagakaon man ini gihapon.
“There was no capability of returning a payload safely to Earth at this time, so it was planned that Laika would run out of oxygen after about 10 days of orbiting the Earth. Because of the thermal problems she probably only survived a day or two,” suno sa report sang National Aeronautics and Space Administration ukon NASA.
Suno pa sa report sang Smithsonian Magazine, hinadlukan si Laika sa gahod kag pressure sang flight rason nga nagdasig ang heart rate kag quadrupled na ang iya nga breath rate.
Ginreport man nga nakalab-ot nga buhi si Laika sa orbit kag nakalibot sa Earth sang ginabanta 103 minutes antes ini ginbawian sang kabuhi.
SIN-O SI LAIKA KAG NGAA SIYA ANG NAPILIAN?
Isa ka layaw nga ido si Laika kag ginapahayag nga ginkuha lang gikan sa dalanon sa Moscow isa ka semana antes ang launch sang Sputnik 2.
Suno sa NASA, isa ka female part-Samoyed terrier si Laika nga ang original name amo ang Kudryavka (Little Curly). Sang ulihi, ginpangalanan ini nga Laika, ang panawag sa Russian para sa “Husky” ukon “Barker.” Sa Estados Unidos naman, gintawag siya nga “Muttnik.” Ginapahayag nga 6 kgs. ang iya nga kabug-aton.
Sandig sa report sang Associated Press, gin-promote ang ido sa cosmonaut (ukon ang term nga nagatumod sa astronaut sa Soviet ukon Russian space program) bangud sa iya kagamayon kag ‘calm’ demeanor.
Ginpili sang mission ang female dogs bangud ginakonsiderar sila nga “anatomically better suited” para sa close confinement.
Apang ngaa bala nga ginpili sang Soviet Union nga sapat ang ipadala sa Space?
Indi lang Soviet Union ang nag-eksperimento sa mga sapat.
Antes natigayon nga mapadala ang mga tawo sa space, isa sa mga teorya ang nagasaad nga indi makaluwas ang mga tawo sang malawig nga period sang weightlessness. Suno sa US space agency nga NASA, gingamit sang American kag Russian scientists ang sapat — kaangay sang amo, chimps, kag ido — agud ma-test ang abilidad sang ila pungsod nga maka-launch sang living organism sa space kag ibalik ini nga buhi kag wala sang halit.
Luyag sang Soviet rocket scientists nga ipadala ang mga ido sa space agud mahangpan ang microgravity kag ang iban pa nga aspeto kun ano ang mahimo sang spaceflight sa lawas sang tawo.
Suno pa sa report sang NASA, dapat nga female ang contenders kag brightly colored agud nga maathag ang video footage.
Kun basehan naman ang report sang Smithsonian Magazine, ginpili sang rocket engineers ang sapat nga “most obedient and most tolerant of loud noises and air pressure changes” para sa experiment.
SI LAIKA BALA ANG UNA NGA SAPAT NGA GIN-EKSPERIMENTUHAN SA SPACE?
Bisan si Laika ang ginakabig pinakabantog, indi siya ang una nga sapat nga naeksperimentuhan sang scientists.
Sang Pebrero 1947, naggamit ang Estados Unidos sang fruit flies sang may gin-launch man nga mission.
Indi man si Laika ang una nga ido sa space. Antes pa sa iya, naka-launch na ang Soviet Union sa space sang duha ka ido nga sanday Dezik kag Tsygan sang 1951; apang sang amo nga tion, ang duha ka nasambit nga ido ang gingamit lamang sa sub-orbital launches.
Naka-launch man ang US sang rhesus monkeys, mice, fruit flies, kag rats sang second world war, samtang ang Soviets naman ang nag-develop sang ila nga V-2 kag Aerobee missile projects nga nagpadala naman sang rhesus monkeys.
Sa kabug-usan, antes kay Laika, may 36 na ka mga ido nga ginpadala ang Soviet sa Space. #
