Kun may makita kita nga amo, nagapundo gid kita agud nga mas mahimutadan ini, gina-istorya pa naton, kag ginahatagan sang pagkaon.
May ara sang isa ka daan nga syudad kun sa diin linibo ang mga amo, kag sa una nga paglantaw, daw kaangay nga sila na ya ang tag-iya sang lugar!
Didto ini sa Lopburi, Thailand kun sa diin simbolo na sang lokal nga kultura ang mga amo sa sulod sang malawig nga dinekada… tubtub nga nagsiling ang otoridad nga tuman na gid sila ka damo, kag mabudlay pa gid bangud naga-grupo grupo man sila kag naga-ilinaway.
Madamo na ang nasabaran sa sini nga mga sapat bangud indi lamang simple nga lumpat-lumpat ang ila ginahimo kundi nagapangagaw sang pagkaon, nagataklas sa mga shop, kag nagapamahog sang mga turista bangud sa ila ka-agresibo.
Madamo man ang naalarma bangud sang nagligad nga bulan, isa ka babaye ang nabalian sang tiil sang gin-atake sang amo agud agawon ang iya pagkaon; samtang isa naman ka lalaki ang nahulog sa iya motorsiklo bangud man sa gutom nga amo.
Malapit 3,000 ini nga mga sapat kag nagtimbuok pa ang ila populasyon sang tion sang pandemya.
Bangud sini nga problema, nagtukod ang pulis sang isa ka special unit.
Kun magkadto ikaw diri nga syudad, makit-an mo ang nagalinya nga mga pulis kag ang iban nagadalagan sa dalan samtang may dala nga tirador! Apang depensa sang pulis, wala man sila nagagamit sang bato kun tiraduron nila ang mga sapat.
May yara man sang ranger ang Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation nga nagagamit sang tranquilliser gun agud nga maigu kag mapakalma ang agresibo nga amo kag isaylo ini sa temporary shelter.
Ginpanindugan sang department nga makatawo man ang ila nga paagi bangud gina-sedate lamang ang amo kag ginasaylo man sa lugar kun sa diin indi ini makadala sang pamahog sa mga tawo.
Nahibaluan nga ini nga mga macaques ang na-classify nga protected species sa idalom sang wildlife conservation law sang Thailand.#
